Collectie B. en S. Applegate, VS, 2016; Stedelijk Museum, Alkmaar, inv.nr. 30791
Beschrijving
Soms gaat het bij steunverlening niet zozeer om het nationale belang van een aankoop, maar om het belang van een kunstwerk voor de regio of de stad. Dat was ook het geval bij Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar vanuit het noorden (1644) door Salomon van Ruysdael. Van de veertien gezichten op Alkmaar die Van Ruysdael heeft gemaakt, bevond zich geen enkele in Nederland. Voor Stedelijk Museum Alkmaar is dit nu verworven werk een topstuk. Naast de artistieke kwaliteit van dit schilderij is het ook topografisch interessant. Het geeft een werkelijkheidsgetrouw beeld van de stad met haar Grote of Sint-Laurenskerk en een deel van de Alkmaarse Vestgracht zoals deze er in de eerste helft van de 17de eeuw moet hebben uitgezien.
Met dank aan
Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar BankGiro Loterij Aankoopfonds), de King Baudouin Foundation United States, het Mondriaan Fonds, het VSBfonds, het Victoriefonds Alkmaar, de gemeente Alkmaar en de Vrienden van Stedelijk Museum Alkmaar
Van Ruysdael vermengde in zijn schilderijen de werkelijkheid altijd met
een flinke dosis fantasie. Het Alkmaarse schilderij is een uitzondering
op deze regel. Veel topografische details daarin zijn correcte weergaven
van de toenmalige werkelijke situatie. De kleine kerk op de voorgrond –
met ooievaarsnest bovenop – is bijvoorbeeld de kapel van de Middelhof,
een klooster dat zich ten noordwesten van de Grote Kerk bevond. Het
spitse torentje rechts is van de kloosterkapel van de Oude Hof, ten
westen van de Grote Kerk gelegen.
Salomon van Ruysdael, Gezicht op de Grote of St.-Laurenskerk van Alkmaar vanuit het noorden, Detail kerk, 1644. Olieverf op paneel, 61,6 x 93,4 cm. Stedelijk Museum Alkmaar.
2 / 5
Detail poort
Uiterst rechts op het schilderij staat een klein gebouwtje aan een weids
water. Dat is de Berger- of Geesterpoort, die toegang tot de stad gaf
vanuit het westen. Hij stond inderdaad op de plaats waar Van Ruysdael
hem heeft neergezet, maar niet aan een brede rivier of een meer. Zo
bevat dit natuurgetrouwe schilderij toch nog zo’n fantasie-element dat
typisch is voor Van Ruysdael.
Salomon van Ruysdael, Gezicht op de Grote of St.-Laurenskerk van Alkmaar vanuit het noorden, Detail poort, 1644. Olieverf op paneel, 61,6 x 93,4 cm. Stedelijk Museum Alkmaar.
3 / 5
Riviergezicht met kerk en veerpont
Dit schilderij toont een geheel verzonnen landschap, maar heeft dezelfde
opzet als het schilderij met de Grote Kerk van Alkmaar, met een hoge
bebladerde boom links, een kerkgebouw op het middenplan en een rivier
die het oog van linksvoor naar rechtsachter door het landschap leidt.
Zulke riviergezichten maakte Van Ruysdael veel, altijd verlevendigd met
vissers, veerboten of vee.
Salomon van Ruysdael, Riviergezicht met kerk en veerpont, 1649. Olieverf op paneel, 75 x 106,5 cm. Mauritshuis, Den Haag.
4 / 5
Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar vanuit het noorden in de winter
Op dit schilderij van Van Ruysdael is precies hetzelfde beeld te zien, maar dan in meer winterse omstandigheden. Het werk hangt bevindt zich in de collectie van de National Gallery of
Ireland in Dublin.
Salomon van Ruysdael, Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar vanuit het noorden in de winter, 1647. Olieverf op paneel, 53,1 x 89,3 cm. Collectie National Gallery of Ireland, Dublin.
5 / 5
Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar vanuit het westen
Wat compositie betreft lijkt dit ongedateerd gezicht op Alkmaar van het
Metropolitan Museum in New York eveneens sterk op het schilderij in
Stedelijk Museum Alkmaar. De Grote Kerk is echter vanuit een andere
windrichting weergegeven. De kapel met het ooievaarsnest en de kapel met
het spitse torentje ernaast, hier iets links van de Grote Kerk, staan
op het Alkmaarse schilderij meer ervoor.
Salomon van Ruysdael, Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar vanuit het westen, ca. 1655. Olieverf op paneel, 51,4 x 83,8 cm. Metropolitan Museum of Art, New York.
De Vereniging Rembrandt maakt gebruik van cookies. Een cookie is een klein tekstbestand dat een website op uw computer of mobiel opslaat wanneer u onze site bezoekt.
