Holzer Orwell Yellow White II foto Lotte Stekelenburg verkleind nieuw

Kunstenaar: Jenny Holzer (1950)

Datering: 2006

Techniek: olieverf en zeefdruk op doek

Afmetingen: tien doeken van elk 83,3 x 64,8 cm

Museum: Rijksmuseum Twenthe

Verzamelgebied: Naoorlogse en Hedendaagse kunst

Periode: 1950-nu

Gesteund in: 2022

Herkomst: kunsthandel Sprüth Magers, Berlijn; Rijksmuseum Twenthe, inv.nr 6294 (1-10)

Van ons allemaal sinds 2022

De Amerikaanse kunstenaar Jenny Holzer maakt veelal kunst voor de openbare ruimte waarin ze haar ideeën in tekst in LED-licht over tekstbalken laat lopen. Orwell Yellow White II is anders van vorm, maar komt net als haar andere werk voort uit maatschappelijke betrokkenheid. De tien schilderijen zijn onderdeel van de serie Redaction Paintings, waarin Holzer vrijgegeven Amerikaanse overheidsdocumenten in zeefdruk op een, in dit geval geelwit, geverfde achtergrond heeft aangebracht. Op zoek naar geheimen vond ze op het internet inmiddels vrijgegeven overheidsdossiers over beroemdheden en militaire acties. Sommige teksten daarin zijn volledig zwart gelakt en andere – met soms vreselijke informatie over geweld tegen gevangenen of burgers – zijn leesbaar. De schilderijen uit Orwell Yellow White II tonen de volledig gecensureerde documenten uit het FBI-dossier van George Orwell, de schrijver van Animal Farm en 1984, waarin hij totalitaire systemen bekritiseert. Ironisch genoeg verdacht de FBI hem van communistische sympathieën.

Waarom gesteund

Holzer is internationaal beroemd om haar tekstkunstwerken. In Nederland bevindt haar werk zich onder andere in de vertrekhal van Schiphol en in een aantal musea. De conceptuele kunstenaar richt zich met haar werk op vraagstukken uit de samenleving. Haar werk sluit daarom goed aan bij de maatschappelijke koers die Rijksmuseum Twenthe heeft uitgezet in het opbouwen van de deelcollectie hedendaagse kunst. Een programmalijn daarbinnen is ‘Truth’ een lijn waarin het idee van waarheid in de 21ste eeuw centraal staat – wat betekent waarheid in tijden van fake news en individuele waarheden nog? Leven we inmiddels in een post-truth samenleving?

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Themafonds Naoorlogse en hedendaagse kunst) en het Mondriaan Fonds

Themafonds Naoorlogse en Hedendaagse kunst

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Big Brother in Enschede

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, zomer 2022, pp. 48-50

Download

Bekijk het werk in context

1 / 3

Street Artist

Jenny Holzer is vooral bekend van haar op tekst gebaseerde kunstwerken in de openbare ruimte, zoals teksten op billboards of LED-balken. Een van haar vroegste werken waarmee ze de publieke ruimte betrad zijn de zogenaamde Inflammatory Essays (1979-82). Dit zijn ‘posters’ in verschillende kleuren met gedrukte teksten in een uniforme opmaak. Holzer beplakte diverse gebouwen en metrostations in New York City met deze werken, mede om een zo groot mogelijk publiek te bereiken. In feite begon Holzer haar carrière dus als street artist. De Inflammatory Essays zijn veelal gebaseerd op filosofische teksten. Voorbijgangers konden vaak moeilijk onderscheiden welke statements ironisch of oprecht waren. Evenmin is duidelijk welke politieke standpunten ten grondslag liggen aan de eigenaardige en soms tegenstrijdige uitspraken.

Jenny Holzer, Inflammatory Essays, 1979–82, New York, 1983. © 1983 Jenny Holzer, Artists Rights Society (ARS), New York. Courtesy of Cheim & Read.

2 / 3

Schiphol

Het werk van Jenny Holzer bevindt zich in museale collecties over de hele wereld. In Nederland bezit zowel het Kröller-Müller Museum als het Van Abbemuseum een zogenoemde elektronische lichtkrant waarop verschillende teksten voorbij glijden. De lichtkrant, een medium dat bij uitstek voor reclameboodschappen wordt gebruikt, zorgt juist bij toepassing in de openbare ruimte voor een ontregelend effect. Een mooi voorbeeld is de verticale LED-zuil die Holzer in 1995 realiseerde op Schiphol, in het trappenhuis tussen vertrekhal 1 en 2. De installatie lijkt op het eerste gezicht een commercieel medium, maar toont gedurende vier uur prikkelende teksten als ‘People are nuts if they think they are important’.

Jenny Holzer, Zonder titel, 1995, verticale LED-zuil, Schiphol. Foto via Flickr/dodeckahedron

3 / 3

Redaction Paintings

Het idee voor de Redaction Paintings ontstond in 2004, toen Holzer werd gevraagd een nieuwe landingspagina voor de Google-zoekmachine te bedenken. 'Ik wilde geheimen zien,' herinnerde ze zich, 'elke keer dat ik me aanmeldde een ander geheim.' Ze ging op zoek en stuitte via verschillende websites op de gecensureerde documenten van de Amerikaanse inlichtingsdiensten, die destijds als gevolg van de Freedom of Information Act publiekelijk beschikbaar waren gekomen. Aanvankelijk richtte ze zich op documenten over het Midden-Oosten en de oorlogen die daar werden uitgevochten, later verschoof haar interesse naar individuen die in het vizier kwamen van de overheid, zoals de schrijver George Orwell. Holzer koos voor de Redaction Paintings bewust voor het medium olieverf op doek. ‘Want’, zegt Holzer, ‘mensen bestuderen en bewaren schilderijen en nemen ze serieus, terwijl de betreffende informatie niet altijd werd opgemerkt of serieus werd genomen.’