Buitenkans
Morandi in Nederland
In Museum Belvédère in het Friese Oranjewoud, vlakbij Heerenveen, is van 17 juni t/m 24 september 2023 de tentoonstelling Giorgio Morandi in Nederland te zien. De titel maakt nieuwsgierig: wat had deze beroemde Italiaanse schilder met Nederland?
Huismus
Morandi was een huismus van het zuiverste water. Hij woonde zijn hele leven in Bologna en zelfs vakanties bracht hij vlakbij zijn woonplaats door. De kans is klein dat hij ooit in Nederland is geweest, maar naar verluidt overwoog hij in 1954 wel een korte reis. Om te zien hoe zijn kunst eruit zag in het Nederlandse licht. In dat jaar vond in het Haags Gemeentemuseum namelijk een grote Morandi-tentoonstelling plaats - de eerste buiten Italië. Na afloop van die tentoonstelling schonk Morandi een van zijn schilderijen aan het museum, een karakteristiek stilleven. Een primeur bovendien, want geen enkel ander Nederlands museum bezat toen een schilderij van hem.
Giorgio Morandi, Stilleven met groene doos, 1954 | olieverf op doek, 35,1 x 41,4 cm | Kunstmuseum Den Haag | geschenk van de kunstenaar in 1954
Negen Morandi's bij elkaar
Maar hoe zit dat vandaag eigenlijk? Welke schilderijen van Morandi kun je als Nederlandse museumbezoeker tegenkomen? En wat hangt er bij Nederlandse verzamelaars thuis? Voor een antwoord op die vragen hoef je niet meer te graven in vuistdikke handboeken. Een trip naar Oranjewoud is dan genoeg. Daar hangen deze zomer bijna alle Morandi’s in Nederlands bezit: negen van de elf in Nederland aanwezige schilderijen. Ze zijn afkomstig uit vijf verschillende musea en uit twee particuliere collecties. Eén schilderij van Morandi hoeft voor de tentoonstelling niet te reizen, dat maakt deel uit van de collectie van Museum Belvédère, dat het werk in 2018 cadeau kreeg van een particuliere verzamelaar.
Meer dan de som der delen
Er is dus altijd een Morandi in Oranjewoud te zien, maar deze zomer zijn dat er negen. Negen schilderijen die veel meer zijn dan de som der delen, vertelt Belvédère-directeur Han Steenbruggen. Omdat die schilderijen samen het verhaal vertellen van de bijzondere band tussen Morandi en Nederland. Vanaf die belangrijke solotentoonstelling in Den Haag, en zijn vriendschap met de Russisch-Nederlandse kunsthandelaar Vitale Bloch, tot en met de betekenis die Morandi nu voor Nederlandse musea en verzamelaars heeft. Om die reden leent het Kunstmuseum Den Haag zijn Morandi (en een tweede stilleven van de kunstenaar) graag uit aan de collega’s in Oranjewoud, zegt Doede Hardeman, hoofd collecties bij Kunstmuseum Den Haag. Want in de context van de tentoonstelling vertellen die twee schilderijen een nieuw verhaal, een ander verhaal dan thuis in Den Haag. Ze krijgen er als het ware een betekenislaag bij.
Han Steenbruggen (directeur Museum Belvédère), Geert-Jan Janse (directeur Vereniging Rembrandt), Margreet Korsten (directeur Turing Foundation) en Doede Hardeman (hoofd collecties Kunstmuseum Den Haag) bij Stilleven met groene doos van Giorgio Morandi in Kunstmuseum Den Haag
Eén grote ijzersterke kunstcollectie
Projecten als Morandi in Nederland wekken niet alleen de interesse van museumbezoekers, maar prikkelen ook de fantasie van museumconservatoren. Dat ene topstuk uit dat ene Nederlandse museum, als ze dát nou eens tijdelijk in bruikleen konden krijgen, zodat het kon hangen naast een specifiek werk in hun eigen collectie. Dan zou er een fantastisch, nieuw verhaal verteld kunnen worden. Precies daarom bestaat de actie ‘Buitenkans’, een initiatief dat wil laten zien dat de Nederlandse musea samen een schat aan rijkdommen herbergen. En dat die musea samen een overkoepelend geheel vormen van één grote, ijzersterke kunstcollectie; die steeds mooier en betekenisvoller wordt als musea hun kunstschatten nog meer met elkaar delen.
