Beschrijving

Vrijwel zeker ontstaan in het belangrijkste tapijtcentrum Brussel, dateert de eerste bekende vermelding van deze uit tien tapijten bestaande reeks, voorstellende De Verlossing van de Mens, uit februari 1502, toen een complete set, geweven onder andere met kostbaar gouddraad door de belangrijkste Brusselse tapijthandelaar uit die tijd, Pieter van Edingen van Aelst I (ca. 1450-ca. 1533), werd geleverd aan de Engelse koning Hendrik VII. In die tijd, zoals gedurende de hele middeleeuwen, konden vorsten en edelen nergens grotere eer mee verkrijgen dan met het bezit van dergelijke kostbare tapijtreeksen, waaraan ook het gebruik van goud- en zilverdraad nog extra waarde toevoegde.

Voor meer informatie over deze tapijten en het aankoopverhaal, beluister deze aflevering van de podcastserie Eenmaal, andermaal...

Waarom gesteund

De drie wandtapijten in Kasteel de Haar uit de reeks van De Verlossing van de Mens behoren tot de belangrijkste en meest prestigieuze reeksen uit de late middeleeuwen. Hun betekenis en artistieke kwaliteit is onvergelijkbaar met die van enig ander tapijt in Nederlands bezit. Ook internationaal gezien behoren ze tot de absolute top van de tapijtkunst, een kunstuiting die zeker tot in de vroege 16de eeuw als de belangrijkste werd beschouwd. Daarbij zijn de tapijten cruciaal in de beleving van de recentelijk met veel zorg gerestaureerde interieurs van De Haar. Dit ensemble als geheel, bijeengebracht door baron Etienne van Zuylen en zijn echtgenote Hélène de Rothschild, is kenmerkend voor de 'Goût Rothschild'. Het is een van de zeer zeldzame voorbeelden in ons land van een ware Europese mentaliteit en cultuur, waarin de Rothschilds in de 19de eeuw zo’n belangrijke rol hebben gespeeld.

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Utrecht & Gooi Cirkel [voorheen: Utrechtse Rembrandt Cirkel], haar Nationaal Fonds 1930 en haar Stichting Nationaal Fonds Kunstbezit [thans: Nationaal Fonds Kunstbezit])

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Drie tapijten van De Verlossing van de Mens

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, najaar 2012, pp. 18-20

Download

Bekijk het werk in context

1 / 3

Kasteel de Haar, exterieur

Kasteel de Haar is ontworpen door de grote 19de-eeuwse architect Pierre Cuypers (1827-1921), die ook tekende voor het Rijksmuseum en het Centraal Station van Amsterdam. Het kasteel wordt gezien als een Nederlands voorbeeld van laat 19de-eeuwse historiserende bouwkunst. Het is een reconstructie van een middeleeuws kasteel, maar tevens een nieuwe creatie. Opdrachtgever was baron Etienne van Zuylen, die de ruïne van het kasteel van zijn voorvaderen wilde herscheppen in een weer bewoonbaar adellijk onderkomen.

Pierre Cuypers, Kasteel de Haar, exterieur, 1892.

2 / 3

Grote hal

In het interieur van Kasteel De Haar kregen kostbare en zeldzame objecten uit alle stijlperiodes en uit alle windstreken tegelijkertijd een plaats. Zo zijn in de middeleeuws geïnspireerde feestzaal, naast laat-middeleeuwse Brusselse tapijten ook Franse 18de-eeuwse meubelen en objecten van oosters lakwerk te vinden – typisch voor de ‘Goût Rothschild’. Een opvallend element is ook de grote hal, die de centrale ontvangstfunctie had en waarin tevens de kunstcollecties een rol speelden.

Pierre Cuypers, Grote hal, Kasteel de Haar, 1892.

3 / 3

Voetwassing van Petrus

Wie wandtapijten wil zien die zich qua formaat en kwaliteit kunnen meten met de Brusselse exemplaren in Kasteel de Haar, zal naar het buitenland moeten. In Nederlandse collecties bevinden zich geen vergelijkbare voorbeelden. Wel bezit het Rijksmuseum een kleiner wandtapijt dat uit hetzelfde atelier komt. Het maakt deel uit van een reeks met de Passie van Christus en verbeeldt de Voetwassing van Petrus. Dit tapijt wordt iets later dan de exemplaren in De Haar gedateerd.

Pieter van Edingen van Aelst I, Voetwassing van Petrus, 1511-20. Wandtapijt, 299 x 311 cm. Rijksmuseum, Amsterdam