Van ons allemaal sinds 2013

Op dit kleurrijke schilderij wordt het verhaal van Genesis 31 afgebeeld: Jacob verlaat met vrouwen, kinderen en kudde zijn schoonvader Laban, nadat hij jarenlang voor hem gewerkt heeft zonder redelijke beloning. Als de verstandhouding tussen de mannen verslechtert, krijgt Jacob in een droom van een engel de raad te vluchten naar Kanaän, zijn geboorteland. Op de voorgrond loopt Jacob (met tulband) naast de kamelen die zijn vrouwen Rachel en Lea dragen. Wat hieraan voorafging staat op de achtergrond links. Rechtsachter wat erop volgde. De maker van dit schilderij, Cornelis Buys, werkte in de overgangsfase van middeleeuwen naar renaissance. Zijn verteltrant is nog ouderwets, met verschillende episodes van het verhaal in één voorstelling. De zachte kleuren en de gespierde, beweeglijke figuren zijn juist heel modern.

'Dit kleurrijke schilderij werkt als een magneet op ons publiek: er staan áltijd mensen voor te kijken, te wijzen, te praten – ouderen, maar ook jongeren en kleine kinderen.'
Christi Klinkert, conservator Stedelijk Museum Alkmaar

Waarom gesteund

Jacob trekt bij Laban weg is een hoogtepunt in het oeuvre van de 16de-eeuwse Alkmaarse meester Cornelis Buys. De hoge kwaliteit, het monumentale, sterk verhalende karakter en de vele sprekende details in de voorstelling maken het werk tot een ideaal startpunt voor rondleidingen, zowel voor kinderen als volwassenen. Vroege Alkmaarse schilderijen komen zelden op de markt en de prijzen voor dit soort werken zijn steevast hoog, dus voor deze aankoop was de hulp nodig van vele partijen.

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar BankGiro Loterij Aankoopfonds [thans VriendenLoterij Aankoopfonds], haar Stortenbeker Fonds en haar Themafonds Middeleeuwen [thans Themafonds Middeleeuwen en Renaissance]), het VSBfonds en andere begunstigers

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Jacob trekt bij Laban weg

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, najaar 2013, pp. 20-23

Download

Bekijk het werk in context

1 / 3

Portret van Petrus Nannius

Het Stedelijk Museum Alkmaar bezit behalve Bijbelse stukken ook een individueel portret van Buys’ hand. Pas onlangs kon de geportretteerde geïdentificeerd worden als Petrus Nannius (1496-1557), een van de succesvolste Alkmaarders van zijn tijd: al jong rector van de Latijnse school, en op zijn 35ste hoogleraar Latijn in Leuven. Hij correspondeerde met vele geleerden en zijn werk werd door heel Europa gelezen. Een oud-leerling, de Alkmaarse medicus Pieter van Foreest (1521-1597) verwierf dit portret. Via diens familie kwam het in het museum terecht.

Cornelis Cornelisz Buys II, Portret van Petrus Nannius, ca. 1530 | olieverf op paneel, 63,2 x 47,5 cm | Stedelijk Museum Alkmaar (bruikleen van de Stichting Provenhuis Paling en Van Foreest)

2 / 3

Marcus Mucius Scaevola

Cornelis Buys’ bewondering voor de klassieke kunst blijkt heel concreet uit de kostuums die zijn figuren dragen en uit de ruïnes op de achtergrond. Vergelijk het schilderij eens met deze prent van Cornelis Anthonisz (ca. 1505-1553), een kleinzoon van Jacob Cornelisz van Oostsanen en leeftijdsgenoot van Buys. Anthonisz heeft de Romeinse held Marcus Mucius Scaevola weergegeven als een klassieke sculptuur, tegen de achtergrond van het Forum Romanum. Jacob en zijn metgezellen zijn geen Romeinse helden, maar hebben van Buys dezelfde soort kleding gekregen als Marcus en hebben even gespierde armen, benen en ‘sixpacks’. Ook zij bevinden zich in een landschap met klassieke gebouwen – al zijn die veelal vervallen.

Cornelis Anthonisz, Marcus Mucius Scaevola, 1536 | houtsnede op papier, 55 x 37 cm | Rijksmuseum, Amsterdam

Jan Gerritsz Van Egmond D 1523 Bailiff Of Nieuwburg By Or After Jacob Cornelisz Van Oostsanen

3 / 3

Portret van Jan Gerritsz van Egmond, baljuw van de Nieuwburg en burgemeester van Alkmaar

Cornelis Buys werd naar alle waarschijnlijkheid opgeleid door zijn oom Jacob Cornelisz van Oostsanen (ca. 1460-1530), de eerste bij naam bekende Amsterdamse kunstenaar. Dit werk van Van Oostsanens hand is een portret van een vooraanstaande Hollandse edelman. Hij was onder meer schout en burgemeester van Alkmaar. In zijn rechterhand houdt hij een in zilver of goud gevatte gebedsnoot, een zeer kostbaar voorwerp voor privé-devotie. Met dit object toonde hij, naast zijn vroomheid, vooral ook zijn welgestelde status.

Jacob Cornelisz van Oostsanen (atelier van), Portret van Jan Gerritsz van Egmond, baljuw van de Nieuwburg en burgemeester van Alkmaar, ca. 1518 | olieverf op paneel, 42,4 x 32,8 cm | Stedelijk Museum Alkmaar (bruikleen van het Rijksmuseum)