Van ons allemaal sinds 2015

Het is hartje winter, het landschap is besneeuwd, het ijs kraakt en jong en oud genieten van wintervertier. Ze zwieren over het ijs, maken een gezellig babbeltje of warmen zich bij de koek en zopie. De sfeer is ontspannen. Een late middagzon zet het tafereel in een sferisch licht. Schaatsers bij een Hollandse stad van de Haagse romantische landschapschilder Andreas Schelfhout kan met recht de ‘Schelfhout onder de Schelfhouts’ worden genoemd. Het is een van zijn grootste winterlandschappen en van hoge artistieke kwaliteit.

Waarom gesteund

Schaatsers bij een Hollandse stad is een bijzondere aankoop voor Kasteel Duivenvoorde. Deze buitenplaats was sinds 1866 in bezit van Hendricus Adolphus Steengracht, een fervent verzamelaar van schilderijen, geheel in lijn met de generaties voor hem. Zijn collectie bracht hij onder in zijn Haagse woonhuis aan de Lange Vijverberg in Den Haag en op zijn geliefde Duivenvoorde. Dit winterlandschap van Schelfhout kocht Hendrik Steengracht van Oosterland in 1857, direct van de kunstenaar zelf. Met deze aankoop is Schelfhout in Nederland op het hoogste niveau vertegenwoordigd en is ook de 19de-eeuwse schilderkunst in de collectie van Kasteel Duivenvoorde met een topstuk verrijkt.

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar BankGiro Loterij Aankoopfonds [thans VriendenLoterij Aankoopfonds], haar Stortenbeker Fonds, haar Caius Fonds en haar Themafonds 19de-eeuwse schilderkunst), het VSBfonds, de Stichting Duivenvoorde, SAGRO, het Fonds 1818, de Stichting der Heerlijkheden Oosterland, Sirjansland en Oosterstein, De Frans Mortelmans Stichting, het Jacoba van Wassenaerfonds,de Gravin van Bylandt Stichting, twee anonieme particuliere fondsen, het Restauratiefonds Duivenvoorde en particulieren

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Schelfhout Schaatsers bij een Hollandse stad detail

Op ijzren vleuglen

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, najaar 2015, pp. 24-26

Download

Bekijk het werk in context

Schelfhout Wintergezicht Schaatsers Huis

1 / 3

Wintergezicht met schaatsers bij een huis

Dit wintergezicht is het tweelingbroertje van de Schelfhout op Duivenvoorde. Het is even groot en stond tot het moment dat Schaatsers bij een Hollandse stad weer uit de mist van de geschiedenis opdook, bekend als Schelfhouts beste winterlandschap. Het schilderij heeft er nu een geduchte concurrent bij. De idyllische ambiance van het ijstafereel op Duivenvoorde is zeer gewaagd aan de contrastrijke compositie van het tafereel uit Enschede.

Andreas Schelfhout, Wintergezicht met schaatsers bij een huis, 1858 | olieverf op doek, 98 x 145,5 cm | Rijksmuseum Twenthe, Enschede

2 / 3

De winter

Schaatsen bestaan al eeuwenlang. Er zijn exemplaren overgeleverd uit de tijd van het ontstaan van Kasteel Duivenvoorde, zoals een schaats in de collectie van het Amsterdam Museum. In 1226 ontving Philips II van Wassenaer Duivenvoorde in leen van zijn oudere broer. De Van Wassenaers behoorden tot de oudste adellijke geslachten van Holland, precies zoals een overgeleverd rijmpje luidt: ‘Brederode de edelste; Wassenaer, de oudste; Egmond de rijkste en Arkel de stoutste’. Al vanaf de middeleeuwen zal er geschaatst zijn op de grachten en vijvers van Duivenvoorde. Al ontwikkelden de tuinen zich van nutstuin naar barokke tuin en vervolgens landschapstuin: het zwieren op de schaats bleef.

Maria Vos, De winter, 1875 | olieverf op doek, 116 x 92,5 cm | Kasteel Duivenvoorde

3 / 3

De maand januari (uit een serie van de twaalf maanden)

We zijn er jaloers op: het gemak waarmee jong en oud zich vroeger op de schaats voortbewogen. Zoals deze ontspannen schaatsende mannenfiguur, die we op de rug zien. Zijn houding verraadt dat hij in zijn nopjes is. Schaatstaferelen zijn overal in de beeldende kunst aan te treffen: op schilderijen, prenten, keramiek, zilver etc. Het is een typisch wintertafereel. En het kijken ernaar verveelt nooit.

De Porceleyne Byl, De maand januari (uit een serie van de twaalf maanden), ca. 1775-1800 | aardewerk, 22,5 cm | Kasteel Duivenvoorde