Jakob uitgesneden voor header
Kunst 29 juni 2020

Mauritshuis herenigt liefdespaar

Het Mauritshuis heeft een 16de-eeuws portret verworven dat een bijzondere lacune in de collectie vult. Dit portret van Jakob Omphalius, geschilderd door Bartholomäus Bruyn de Oude, wordt in het Mauritshuis namelijk herenigd met het portret van Jakobs verloofde, Elisabeth Bellinghausen.

Na 125 jaar weer samen

Elisabeth en Jacob lieten zich vlak voor hun huwelijk in 1539 portretteren. Eeuwenlang vormden de portretten een tweeluik, totdat het stel zo’n 125 jaar geleden op een veiling gescheiden raakte. Daarna gingen de schilderijen hun eigen weg. Elisabeth kwam al in 1912 met het legaat van de verzamelaar Cornelis Hoogendijk in het Nederlands openbaar kunstbezit terecht, terwijl Jakob zich achtereenvolgens in Engelse en Franse privécollecties bevond. In 2000 werd door het Mauritshuis ontdekt dat de portretten bij elkaar horen, maar de verblijfplaats van Jakobs portret was tot kort geleden onbekend.

Bruyn de Oude Portretten van Elisabeth Bellinghausen en Jakob Omphalius
Familiewapens

De succesvolle portrettist Bartholomäus Bruyn heeft veel Keulse notabelen vereeuwigd. Deze tweeluik-vorm werd vaker gekozen door verloofde of pasgetrouwde stellen. Meestal dragen de portretten van Bruyn een opschrift met de naam van de voorgestelde. Hoewel die bij Elisabeth en Jakob niet (langer) aanwezig is, kan hun identiteit toch met grote zekerheid worden vastgesteld. Nadat men ontdekte dat zij een ‘match’ zijn, werden de familiewapens op de achterzijde van beide portretten vergeleken met de stambomen van deze Keulse families. Van de vier dochters uit het gezin Bellinghausen, bleek Elisabeth getrouwd te zijn met Jakob Omphalius.

Duurzame samenwerking

De verzamelaar Cornelis Hoogendijk liet het portret van Elisabeth in 1912 na aan het Rijksmuseum, waar vroege renaissance-portretten echter geen speerpunt van het verzamelbeleid zijn. Daardoor was Elisabeth in Amsterdam niet optimaal op haar plek. Samen met een vijftal andere 16de-eeuwse portretten, kwam zij in 1951 als langdurig bruikleen naar het Mauritshuis. Tussen de portretten van Hans Holbein de Jonge en Michael Sittow in dat museum, komt de portretkunst van Bartholomäus Bruyn heel goed tot zijn recht.

Meer weten over dit kunstwerk? Klik hier.

Deze aankoop is mogelijk gemaakt met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Schorer Romeijn Grothe Fonds en haar Themafonds Middeleeuwen en Renaissance), de BankGiro Loterij en een particulier.