Stadskan detail met wapen
Kunst 16 november 2020

Zeldzame Nijmeegse stadskan voor Het Valkhof

Het Valkhof Museum in Nijmegen heeft met steun van de Vereniging Rembrandt een zeldzame 16de-eeuwse tinnen schenkkan verworven. Deze ‘stadskan’ werd in 1574 samen met zeventien andere kannen voor het Nijmeegse stadsbestuur gemaakt. Van dat ensemble is slechts nog één ander exemplaar bekend. Die stadskan bevond zich al in de collectie van Het Valkhof, waardoor het museum nu alle nog bekende kannen kan tonen.
Stadskan 1

Gerrit de Leeuw, Stadskan van Nijmegen, 1574 | tin, H 68,5 cm | Museum Het Valkhof, Nijmegen | gesteunde aankoop uit 2020

Erewijn

Stadskannen werden gebruikt bij bijzondere gelegenheden, zoals het bezoek van een hoogwaardigheidsbekleder. Het stadsbestuur gaf de voorname gast en diens gevolg dan erewijn uit de stedelijke voorraadkamer. Die wijn - soms wel honderden liters - werd in stadskannen gepresenteerd. Vanwege de representatieve functie hebben stadskannen meestal een imposant formaat. De Nijmeegse kan is maar liefst 68,5 centimeter hoog en weegt zo’n 8 kilo. De kan is dan ook niet in één keer gegoten maar bestaat uit losse delen die aan elkaar zijn gesoldeerd.

Verfijnd ontwerp

Nijmeegse stadskannen zijn eleganter dan die van veel andere Nederlandse steden. Ze ontlenen hun ranke vorm aan de ingesnoerde ‘buik’ en het hoge deksel. Ook zijn ze uitvoeriger gedecoreerd; naast het gebruikelijke stadswapen worden ze namelijk gesierd door diverse draak- en leeuwfiguren. Die decoraties werden niet uitgevoerd door de tinnegieter, maar door een goudsmid of een andere gespecialiseerde ambachtsman. Omdat de Nijmeegse stadsrekeningen bewaard zijn gebleven, weten we precies welke vaklieden bij de productie van deze stadskan betrokken zijn geweest – dat is hoogst uitzonderlijk.

Ontdekking

Toen de traditie van de erewijn in de loop van de 18de eeuw in onbruik raakte, werden veel stadskannen verkocht en omgesmolten. Lange tijd was er nog maar één Nijmeegse stadskan bekend. Dit tweede exemplaar werd enkele jaren geleden door een verzamelaar ontdekt bij een antiquair die het voor een 18de-eeuwse Duitse wijnkan hield. Nu de twee stadskannen weer zijn herenigd in Het Valkhof, kan het museum nog beter vertellen over de rijke stadsgeschiedenis waarvan deze kannen zo’n markant onderdeel zijn.

Met dank aan

Deze aankoop is tot stand gekomen met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Eleonora Jeuken-Tesser Fonds) en een particulier.

Meer weten? Klik hier.