Beschrijving

De atlas Nova totius geographica telluris projectio (Nieuwe geografische kaarten van de gehele aarde) is gedrukt door Gerard Valk en zijn zoon Leonard, te Amsterdam in 1714. Dit boek bevat 47 van de 50 oorspronkelijke kaarten. De kaarten van Europa, Midden-Europa en Westfalen waren door gebruik zo versleten dat ze al in de 18de eeuw vervangen zijn door kaarten van Duitse origine. Verder zijn er 14 kaarten toegevoegd, ook van Duitse herkomst. Gerard Valk kan worden beschouwd als erfgenaam van Hondius en Janssonius, kaartenmakers uit de gloriejaren van het Amsterdamse kaartbedrijf. Dit soort atlassen zijn zeldzaam omdat ze gesloopt werden (en worden, helaas) om de kaarten los te kunnen verkopen.

Waarom gesteund

De atlas van Gerard en Leonard Valk uit 1714 is nagenoeg intact gebleven. Dit is bijzonder omdat oude atlassen vanwege de kostbaarheid van de afzonderlijke kaarten vaak uit elkaar werden en worden gehaald. Van deze atlas is slechts één ander exemplaar bekend, dat wordt bewaard in de Zentralbibliotheek in Zürich. Daarnaast maken de aantekeningen in handschrift dit exemplaar extra relevant. Er is met deze atlas letterlijk ‘gewerkt’. Een gegeven dat dit exemplaar misschien nog wel interessanter maakt dan de atlassen die schijnbaar onaangetast hun tijd in goedverzorgde kasten of kluizen hebben doorstaan, maar door niemand zijn gebruikt. Volgens het bestuur van de Vereniging Rembrandt past de aanvraag uitstekend in het collectiebeleid van het Allard Pierson – die als enige ter wereld een leerstoel historische cartografie heeft – en de actieve wijze waarop met het cartografisch materiaal wordt omgegaan, ook naar buiten toe.

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar KOG-Vereniging Rembrandt Fonds) en het Amsterdams Universiteitsfonds

KOG-Vereniging Rembrandt Fonds

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Bewaard en gebruikt

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, najaar 2016, pp. 27-30

Download

Bekijk het werk in context

1 / 2

Blanco keerzijde

Al voorafgaand aan de veiling was bekend dat de atlas sporen bevatte van intensief gebruik. Maar pas bij nadere bestudering, na de verwerving, bleek hoe uitzonderlijk dit exemplaar hierdoor eigenlijk is. Oneerbiedig gezegd lijkt het erop dat de blanco keerzijden van tientallen kaarten zijn gebruikt als… kladblok. Ze bevatten schrijfoefeningen, tientallen sommetjes en eveneens talrijke schetsjes van plattegronden van huizen en gebouwen.

2 / 2

Bladzijden met wereldkaart uit atlas

De kaartenmakers vader en zoon Valk zijn bij de Bijzondere Collecties van de UvA geen onbekenden. Sterker nog: op hun beider naam zijn meer dan 150 losse kaarten geregistreerd, uit de periode ca. 1700-1750. Dat zij ook atlassen maakten is bekend, maar daarvan zijn er – in tegenstelling tot de kaarten - maar heel weinig bewaard gebleven. De Valk-atlas met 75 kaarten bevindt zich nu bij de Bijzondere Collecties UvA en is het enige exemplaar in Nederlands openbaar kunstbezit. De Valk-atlas met 50 kaarten vormt hierop een bijzonder mooie aanvulling.

Gerard en Leonard Valk, Bladzijden met wereldkaart uit atlas, 1714