Beschrijving

Contra-compositie VII uit 1924 is een iconisch voorbeeld van De Stijl zoals die door Theo van Doesburg (1883-1931) vanaf 1917 gepropageerd werd. Het werk draagt alle typerende kenmerken van de beweging in zich. Het is ook een schilderij aan de hand waarvan verhalen verteld kunnen worden over Van Doesburg en zijn ontwikkeling. Het vat als het ware samen waar zijn voortvarende, maar zeker ook moeizame begin in Leiden uiteindelijk toe leidde. De visuele kwaliteit en de moderne uitstraling ervan maken in één klap duidelijk hoe krachtig de verandering was waar Van Doesburg voor stond. Het is bovendien een schitterend voorbeeld van zijn streven naar een ‘intens grootere eenvoud en meer expressie’, dat is terug te voeren op de invloed van Piet Mondriaan (1872-1944) die hij in deze periode onderging.

'Dit is een gamechanger in de nieuwe collectieopstelling van Museum De Lakenhal'
Meta Knol, directeur Museum De Lakenhal (2009-2020)

Waarom gesteund

De aankoop van het werk Contra-compositie VII door Museum De Lakenhal is er één van nationaal belang. Dit schilderij uit Van Doesburgs belangrijkste periode zal in de collectie van Museum De Lakenhal als kernstuk functioneren. Het Leidse museum bezat al een vijftigtal werken die de theoretische principes en idealen van De Stijl weerspiegelen, maar miste een beeldbepalend hoogtepunt. Contra-compositie VII bezit de kwaliteiten om die rol te kunnen vervullen. Museum De Lakenhal heeft zich de afgelopen jaren ingezet om De Stijl context in de verzameling te geven.

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Nationaal Fonds Kunstbezit, haar Van Lith-Dumont Fonds en haar BankGiro Loterij Aankoopfonds [thans VriendenLoterij Aankoopfonds]), het Mondriaan Fonds, het VSBfonds, de Vereniging van Belangstellenden van Museum De Lakenhal, het Lucas van Leyden Mecenaat, de gemeente Leiden, het De Banderfonds ondergebracht bij het Prins Bernhard Cultuurfonds en een aantal anonieme, particuliere schenkers

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Een 'gamechanger' voor de presentatie

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, zomer 2017, pp. 30-33

Download

Bekijk het werk in context

1 / 3

Studie voor Contra-compositie VII

Van de 22 studies voor contra-composities die zijn gebundeld in de publicatie Liber Veritatis, zijn maar dertien uitgewerkte schilderijen bekend. Contra-compositie VII is gebaseerd op de zevende studie in de reeks.

Theo van Doesburg, Studie voor Contra-compositie VII, 1924. Potlood en gouache op papier, 7 x 7 cm (op achtergrond van karton 11,5 x 12 cm). Kröller-Müller Museum, Otterlo

2 / 3

Compositie met groot rood vlak, geel, zwart, grijs en blauw

De visie van de losjes verbonden kunstenaarsgroep rondom het tijdschrift De Stijl was niet altijd homogeen. Van Doesburgs dynamische wereldvisie stond loodrecht tegenover Mondriaans statische, klassieke begrip van evenwicht. Vanaf 1924 begint van Doesburg te twijfelen aan het concept van het ‘Neoplasticisme’ van Piet Mondriaan (1872-1944) en ontwikkelt hij zijn eigen aanpak: het ‘Elementarisme’.

Piet Mondriaan, Compositie met groot rood vlak, geel, zwart, grijs en blauw, 1921. Olieverf op doek, 59,5 x 59,5 cm. Kunstmuseum Den Haag

3 / 3

Axonometrische tekening van het Maison Particulière

De inspiratiebron voor de composities van Van Doesburg is grotendeels terug te vinden in de architectonische projecten waaraan hij werkte met Cornelis van Eesteren (1897-1988). Door het afplatten van de diagonaal gedraaide axonometrische projecties, kon hij een nieuwe ruimtelijke dimensie op het tweedimensionale doek weergeven. Hij meende een hogere essentie te vinden in de uitdrukkingsmogelijkheden van architectuur: de eenheid van tijd en ruimte.

Theo van Doesburg en Cornelis van Eesteren, Axonometrische tekening van het Maison Particulière, 1923. Potlood en aquarel op transparant papier, 49,5 x 50 cm. Het Nieuwe Instituut, Rotterdam