Statig portret voor Dordrechts Museum

Hooge Schoole

Als schilder is de Dordtse Samuel van Hoogstraten vooral bekend van zijn trompe-l’oeils en doorkijkjes, bedoeld om het kijkersoog op een vermakelijke manier te begoochelen. Aanwijzingen voor het maken van zulke schilderkunstige illusies en perspectieven noteerde hij volop in die andere, breder gedragen basis voor zijn roem: zijn kunsttheoretisch boek Inleyding tot de Hooge Schoole der Schilderkonst (1678).

Eeuwige faam

De basisbeginselen van het schilderen leerde Van Hoogstraten van zijn vader, waarna hij in de leer ging bij Rembrandt. Later vertrok hij naar het buitenland, op zoek naar internationale roem. In zijn geschriften raadde hij de jonge kunstenaar aan hetzelfde te doen, met als stip op de horizon 'dat men zijn naem in vreemde talen kromtongt'. Vorstelijke opdrachten – ook daarom volstond de Nederlandse republiek niet – waren volgens Van Hoogstraten het ultieme doel, want daarmee bereikte de kunstenaar niet alleen internationale maar ook eeuwige roem. In Wenen schoot hij in de roos. De Weense keizer Ferdinand III was zo onder de indruk van de schilder dat hij hem beloonde met een gouden medaille.

Engeland

Ongetwijfeld zocht Van Hoogstraten in Engeland eenzelfde succes. Na het herstel van de Engelse monarchie trok hij in 1662 naar Engeland – een reis die tientallen Nederlandse kunstenaars in de 17de eeuw maakten, omdat er voor goede schilders kansen lagen in het land dat zelf tot dan toe nauwelijks bijzondere kunstenaars had voortgebracht. Van Hoogstraten verbleef er zo’n vijf jaar en schilderde er onder andere bedriegertjes en perspectieven die hij afstemde op de Engelse smaak. In lijn met zijn eigen deviezen had hij opdrachtgevers die hem hogerop konden helpen, maar tot in de allerhoogste kringen kwam hij daar nooit.

Een prachtige aanvulling

Van Hoogstraten portretteerde de politicus en geleerde Sir Norton Knatchbull in de pose waarin Anthony van Dyck eerder de Engelse koning Charles I schilderde. Het portret is een hoogtepunt in zijn oeuvre en voor het Dordrechts Museum een prachtige aanvulling op de collectie schilders tot 1800. Naast het ook met steun van de Vereniging Rembrandt verworven bedriegertje heeft het museum nu nog een werk uit Van Hoogstratens Engelse periode. Het schilderij ondersteunt bovendien het verhaal van de 17de-eeuwse Nederlandse schilders die hun geluk zochten in het buitenland.

Met dank aan

Portret van Sir Norton Knatchbull is aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Willem en Mary Reus-de Lange Fonds en haar VriendenLoterij Aankoopfonds), het Mondriaan Fonds en de Bedrijfsvrienden Dordrechts Museum.

Het portret in detail bekijken? Klik dan hier.