Van ons allemaal sinds 2016

Het Nederrijnse kroniekenhandschrift is een compilatie van kronieken over pausen, keizers en verschillende graven en hertogen uit Gelre, Holland en Kleef. Het is 261 pagina’s dik en bevat 28 pentekeningen, deels gekleurd, die de vorst of bisschop van het beschreven gebied tonen, met een wapenschild en contouren van kenmerkende gebouwen. Eén ervan stelt waarschijnlijk het Nijmeegse Valkhof voor en is daarmee een van de oudste stadsgezichten van Nijmegen. Het wapen van Bergh uit ’s-Heerenberg op de achterzijde van het eerste blad maakt aannemelijk dat het manuscript in de 15de eeuw al in Huis Bergh was.

Waarom gesteund

Het geïllustreerde handschrift van ’s-Heerenberg is nergens beter op zijn plaats dan in Huis Bergh. Niet alleen omdat het manuscript vertelt over de geschiedenis van de regio, maar ook omdat voorin het wapen van Bergh uit ’s-Heerenberg is aangebracht. Dit verwijst vrijwel zeker naar Willem II, heer van den Bergh (1404-1465), voor wie of in wiens opdracht het handschrift zal zijn vervaardigd. Huis Bergh bezit een verzameling middeleeuwse handschriften en het nagenoeg complete archief van de graven vanaf de 13de eeuw, zowel aktes als persoonlijke correspondentie. Daarmee kan de aanwinst in een passende context worden getoond.

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Hendrickje Fonds en haar BankGiro Loterij Aankoopfonds [thans VriendenLoterij Aankoopfonds]), het Mondriaan Fonds, de Stichting Zabawas, de Gravin van Bylandt Stichting, de Stichting Dorodarte, de Stichting het Gasthuis, de Stichting Stadskern, de Stichting Berghs Belang, de Kattendijke/Drucker Stichting en de Stichting de Armenkorf

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Een fraai lokaal staaltje geschiedschrijving

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, voorjaar 2018, pp. 14-16

Download

Bekijk het werk in context

1 / 3

Handschrift voor het Maria Magdalenagilde

In de kunstverzameling van Huis Bergh bevinden zich 73 handschriften met prachtige miniaturen en penwerk en 72 losse handschriftbladen. Een bijzonder handschrift uit de collectie werd in 1475-76 vervaardigd voor het Maria Magdalenagilde in Brugge en bevat miniaturen van de bekende Nederlandse miniatuurschilder Willem Vrelant. In dit rijkversierde handschrift zijn twee bladen geheel gewijd aan Maria Magdalena, de patroonheilige van het gilde. Maria Magdalena wordt voorgesteld met haar kenmerkende lange haren, een boek en een zalfpot en rondom taferelen uit haar legende, haar leven en daden tijdens haar ballingschap in de Provence.

Willem Vreelant e.a., Handschrift voor het Maria Magdalenagilde, 1475-76 | Kasteel Huis Bergh, ‘s-Heerenberg

2 / 3

Koopakte van Willem II, heer van den Bergh en Bylandt (1404-1465)

Het archief van Huis Bergh, een van de grootste en oudste huisarchieven in het land, is vanaf het begin van de regeerperiode (1416-1465) van Willem II (1404-1465) vrijwel compleet bewaard. Tal van stukken getuigen van Willems contacten als netwerker. Zijn bijnaam ‘de Rijke’ vinden we in akten waarmee hij belangrijk eigendom verwierf in de vorm van kastelen en landgebieden, waarmee hij een gasthuis en een klooster stichtte en molens bouwde. Een van de molens staat in Zeddam en is de oudste molen van West-Europa.

Koopakte van Willem II, heer van den Bergh en Bylandt (1404-1465), 1453 | Huis Bergh, 's-Heerenberg

3 / 3

Eerste wapen van Willem II in Kroniekenhandschrift

Van Willem II zijn op grond van de door hem gebruikte zegels twee wapens bekend. Het eerste wapen voerde hij in de periode 1417-1441 in. Het betreft een gevierendeeld wapen met linksboven en rechtsonder drie wassende malen uit het geslacht van zijn vader, Van der Leck. Rechtsboven en linksonder staat het Berghse wapen: in zilver de goudgekroonde en genagelde rode leeuw met zwarte schildzoom, beladen met elf gouden penningen.

Maker onbekend, Eerste wapen van Willem II in Kroniekenhandschrift, midden 15de eeuw | Huis Bergh, 's-Heerenberg