Hier zit Rembrandt achter

Matisse in Collioure

In de zomer van 1905 verbleef Henri Matisse in het Zuid-Franse dorpje Collioure, vlakbij de Spaanse grens. Er woonden vooral Catalaans-sprekende vissers, die niet makkelijk te strikken waren als model. Matisse was er in het gezelschap van zijn vrouw, Amélie, die op dit schilderij figureert met een rode parasol. Ze draagt roze en paarsblauw. Deze kleuren komen ook terug in het landschap, waardoor Amélie een vanzelfsprekend onderdeel van de omgeving is. De expressieve kleuren, geplaatst in duidelijk zichtbare toetsen, hebben een wervelend effect. Het is niet moeilijk te raden waarom Amélie een parasol draagt, de zinderende warmte in deze olijfgaard is bijna voelbaar. 

In het Van Gogh Museum

Zijn kunstenaarsvriend André Derain noemde het werk van Matisse rond deze tijd ‘sober en oogverblindend’. Typerend voor die soberheid is de keuze voor relatief eenvoudige vormen, die Matisse in dit schilderij met zwarte inkt heeft getekend. Voor die tekenachtige benadering liet hij zich waarschijnlijk inspireren door het werk van Vincent van Gogh. Matisse bezat meerdere van diens inkttekeningen. Ook het kleurgebruik en de wervelende beweging vertonen een verwantschap met de kunst van Van Gogh. Daarom is Olijfgaard in Collioure dé Matisse voor het Van Gogh Museum, dat het werk van Vincent van Gogh toont in samenhang met dat van tijdgenoten en van kunstenaars die door Van Goghs werk zijn geïnspireerd.

De parkiet en de meermin

Olijfgaard in Collioure is niet het eerste kunstwerk van Henri Matisse dat met steun van de Vereniging Rembrandt is aangekocht door een Nederlands museum. In 1967 verwierf het Stedelijk Museum Amsterdam het inmiddels iconische La perruche et la sirène, een zogeheten papierknipselwerk, gemaakt in de tijd dat Matisse niet meer kon schilderen. Uit in kleur geverfd papier knipte hij vormen die hij rangschikte in een compositie van kleur, vorm en ruimte, net als eerder in zijn schilderijen. Matisse beschouwde dit grote werk, waarin tussen bladeren en granaatappels ‘la perruche’ en ‘la sirène' figureren, als een tuin waarin hij (weer) kon lopen.